De 10 beste films over WOI

Films | Het is dit jaar 100 jaar geleden dat de gruwelijke Eerste Wereldoorlog uitbrak. Uiteraard is dat een prima gelegenheid om weer eens een goede oorlogsfilm te gaan zien. Sinds 1916 verschenen er honderden films met de Grote Oorlog als thema. Wij selecteren voor jou tien van de beste films uit het genre.

Door Pickx

Gepubliceerd op 12.08.14

4min

Het is dit jaar 100 jaar geleden dat de gruwelijke Eerste Wereldoorlog uitbrak. Uiteraard is dat een prima gelegenheid om weer eens een goede oorlogsfilm te gaan zien. Sinds 1916 verschenen er honderden films met de Grote Oorlog als thema. Wij selecteren voor jou tien van de beste films uit het genre.

Lawrence of Arabia (1962)

David Leans magistrale epos 'Lawrence of Arabia' is eigenlijk een film die je op het grote scherm moet zien. Dit met zeven Oscars bekroonde monument blijft een absoluut meesterwerk, met zijn viriel geregisseerde veldslagen, opzwepende muziek van Maurice Jarre en de onvergetelijke rol van Peter O'Toole als de blonde dandy die verscheurd raakt tussen Oost en West. Bovendien maakt Omar Sharif de mooiste introductie uit de filmgeschiedenis als sherif Ali, in dat fatamorganashot waarin hij onder de verzengende woestijnzon opdoemt aan de einder.

Daarnaast is Lawrence of Arabia een zeldzaam voorbeeld van een peperduur massaspektakel dat ook oog heeft voor de politieke context - de film gaat over de ontvoogdingsstrijd van de Arabieren tegen de Turken - en daarbij niet nalaat om het racisme van de Britten te hekelen. Ook Lawrence zelf is trouwens meer een dubbelzinnige antiheld dan een robuuste ridder van het Britse imperium, met zijn uitdagende houding ten aanzien van ras, rang, klasse en (homo)seksualiteit, wat vijftig jaar geleden nog zelden of nooit vertoond was.

All Quiet on the Western Front (1930)

In 'All Quiet on the Western Front' van de Amerikaans-Russische cineast Lewis Milestone zien we het zeer indrukwekkende verhaal van de Duitse scholier Paul Baumer (Lewis Ayres) die samen met een aantal scholieren omgepraat worden door hun leraar om hun vaderland te dienen. De jongens denken dat ze aan een spannend avontuur beginnen maar die gedachte verdwijnt al snel. Paul en zijn vrienden krijgen te maken met de gruwelen van de oorlog en merkt dat begrippen als 'de vijand' en 'goed en kwaad' al snel vervagen. Ondertussen ziet Paul al zijn klasgenoten sterven.

All Quiet on the Western Front mag absoluut bij de betere films over de Eerste Wereldoorlog worden gerekend. De film, die terecht een tweetal Oscars won, geeft een zeer indringend beeld van de waanzin die oorlog heet.

Paths of Glory (1957)

Het Eerste Wereldoorlog-drama 'Paths of Glory' mag dan niet het bekendste werk zijn van regisseur Stanley Kubrick, veelbesproken is de film zeker. Het verhaal is gebaseerd op ware feiten en gaat over drie Franse soldaten die in 1916 op beschuldiging van lafheid gefusilleerd werden. Zelden werden de onmenselijke toestanden in de loopgraven, de schamele onderkomens van de soldaten en de hypocrisie van de bevelhebbende generaals beter in beeld gebracht.

"Paths of Glory" is uitgegroeid tot één van de grootste antioorlogsfilms, maar werd destijds op heel wat protest onthaald, onder andere in Brussel waar vooral Franse oud-strijders betoogden omdat ze vonden dat de film een blaam wierp op het leger. De boodschap werd echter met de jaren duidelijker en de film - enorm populair tijdens de woelige Viëtnam-periode - heeft nog niets aan kracht en impact ingeboet.

The African Queen (1951)

Klassieker van John Huston waarin Humphrey Bogart en Katharine Hepburn tijdens WO I samen de Duitsers en wild stromende rivieren trotseren in Oost-Afrika. Bogart drinkt en stuurt het gammele bootje 'The African Queen', Hepburn geeft ijzig commentaar. Een romance bloeit tegen wil en dank op, als een moderne variant op het sprookje van 'The Beauty and the Beast'. Hepburn kreeg een Oscarnominatie voor haar hoofdrol, terwijl Huston er een kreeg voor de regie en een voor het scenario, dat hij samen met James Agee baseerde op het boek van C.S. Forester. Alleen Bogart ging met de felbegeerde prijs naar huis en won zo zijn enige Oscar ooit.

Legends of the Fall (1994)

Epische western-drama van Edward Zwick naar het gelijknamige boek van Jim Harrison met Brad Pitt en Anthony Hopkins in de meeslepende hoofdrollen. De film gaat over drie broers die verscheurd worden door de Eerste Wereldoorlog en hun liefde voor dezelfde vrouw.

'Legends of the Fall' is een groots, meeslepend, romantisch epos zoals die nog maar zelden worden gemaakt. Het verhaal omspant meer dan een halve eeuw en snijdt een breed scala aan thema's aan. Oorlog, vrede, de natuur, liefde, integratie, de loop der geschiedenis: alles passeert de revue. De weidse shots van de Amerikaanse landschappen - allemaal op locatie gedraaid – zijn adembenemend mooi. En de loopgraven in de Eerste Wereldoorlog werden nog niet vaak zo beklemmend in beeld gebracht. 'Legends of the fall" betekende de doorbraak van Pitt bij het grote publiek.

Un long dimanche de fiançailles (2004)

'Un long dimanche de fiancailles' van Jean-Pierre Jeunet is gebaseerd op de gelijknamige bestseller Sébastian Japrisot. Het verhaal laat zich gemakkelijk samenvatten. Centraal staat Mathilde (rol van Audrey Tautou) een jonge vrouw die in haar kindertijd polio kreeg en sindsdien kreupel door het leven gaat. Wanneer haar geliefde Malech (Gaspard Ulliel), net als miljoenen anderen, sneuvelt tijdens de Eerste Wereldoorlog au champ d'honneur weigert ze dit te geloven. Ze gaat op zoek naar getuigen en bewijzen. Zal ze hem levend terugvinden? Of is ze zodanig verliefd dat ze weigert de harde realiteit onder ogen te zien?

A Farewell to Arms (1932)

Deze verfilming van het gelijknamige boek van Ernest Hemingway draait rond een romantische ontmoeting tussen Helen Hayes en Gary Cooper. De Amerikaanse Lieutenant Frederic Henry (Cooper) maakt dagelijks de verschrikkingen van de oorlog mee in de loopgraven van de Eerste Wereldoorlog. De Engelse verpleegster Catherine Barkley (Hayes) heeft het niet veel beter: zij verzorgt de talloze slachtoffers van de strijd. Als Cooper en Hayes elkaar tegenkomen, besluit Cooper te deserteren en een leven met Hayes op te bouwen.

Dit romantische drama is vandaag de dag wat gedateerd, maar de acteerprestaties blijven klasse. De film won destijds twee Oscars. In 1957 verscheen een remake die het echter niet haalde bij het origineel.

Aces High (1976)

'Aces High' is een sterke anti-oorlogfilm die tijdens WO I speelt. Het verhaal concentreert zich op de indoctrinatie van een piloot (Peter Firth) en zijn gedesillusioneerde squadroncommandant (Malcolm McDowell). De degelijke Britse gastrollen van John Gielgud, Ray Milland, Trevor Howard en Richard Johnson evenals de opwindende luchtgevechten vormen de hoogtepunten van deze remake van de klassieker uit 1930.

Gallipoli (1981)

Australische film van Peter Weir over de verschrikkingen tijdens de Slag om Gallipoli. Mel Gibson en Mark Lee spelen de hoofdrol in de film waarin we de belevenissen kunnen zien van Frank Dunne (Gibson) en Archy Hamilton (Lee), twee vrienden die beiden trainen voor de Olympische Spelen. Maar dan breekt de Eerste Wereldoorlog uit en melden de mannen zich aan voor de oorlog in Europa. Ze worden gelegerd op Gallipoli waar ze de dodelijke strijd aangaan tegen de Ottomaanse soldaten. Ook Gallipoli toont op onomwonden wijze hoe nutteloos de moordende loopgravenoorlog was en hoe manschappen als slachtvee over de rand werd gejaagd.

War Horse (2011)

'War Horse' van Steven Spielberg is gebaseerd op het gelijknamige boek van de Britse schrijver Michael Morpurgo uit 1982. Nu kenden we Spielberg natuurlijk al van zijn Tweede Wereldoorlog-films zoals 'Raiders of the Lost Ark', 'Empire of the Sun', 'Saving Private Ryan' en 'Schindler's List'. Met 'War Horse' gaf de regisseur op indrukwekkende wijze een beeld van de verschrikkingen van het slagveld tijdens de Eerste Wereldoorlog.

Zoals de titel al aangeeft, gaat het in 'War Horse' niet over het lot van soldaten, maar dat van paarden. Het verhaal kan in één regel worden samengevat: een arme Engelse plattelander verkoopt uit geldnood in 1914 tot verdriet van zijn zoon zijn paard aan het Engelse leger, waarna het dier op het Franse slagveld belandt, waar het uiteindelijk wordt herenigd met de als soldaat ook naar Frankrijk gestuurde plattelandszoon.