'Im Westen nichts Neues' op Netflix: oorlogsgruwel door de ogen van de verliezer

De geschiedenis wordt gewoonlijk geschreven door de overwinnaar. Dat is zeker het geval met oorlogsromans en -films. De heroïsche verhalen over Britse en Amerikaanse troepen die zich afspelen tijdens Wereldoorlogen I en II zijn legio. Denk maar aan de recente worpen van Christopher Nolan en Sam Mendes, die met respectievelijk ‘Dunkirk’ en ‘1917’ de gruwel van de oorlogen op een visueel spectaculaire wijze naar de cinema brachten, of het nog steeds toonaangevende ‘Saving Private Ryan’ van Steven Spielberg. Je zou bijna vergeten dat de gewone Duitse boerenjongens, die vaak niet anders konden dan mee vechten, ook horror zagen en dat zij ook namen en gezichten hebben.

Voor wie wil lezen over de trauma’s die aan de andere kant van de gevechtslinie werden doorstaan tijdens de Grote Oorlog, bestaat er geen beter naslagwerk dan ‘Im Westen nichts Neues’, de roman van Erich Maria Remarque uit 1929. Remarque vocht zelf mee in die oorlog, waar hij de zinloze opoffering van talloze jonge levens zag, en de wonden op de ziel die zo’n gruwel nalaat.

De roman werd in het verleden al tweemaal verfilmd, eens in 1930 door Lewis Milestone en eens in 1979 door Delbert Mann, beiden Amerikanen. Het is de eerste keer dat een Duitse filmmaker zich aan het verhaal waagt. Edward Berger is een vaak gelauwerde televisie- en filmregisseur en scenarist die enkele jaren geleden nog internationaal scoorde met de miniserie ‘Your Honor’ (met Bryan ‘Breaking Bad’ Cranston in de hoofdrol).

Met zijn verfilming houdt Berger zich niet in om snedige kritiek te uiten op het oorlogsapparaat, waarmee hij de geest van de roman perfect benadert. Dat voel je al in de openingsscènes van ‘Im Westen nichts Neues’. De gesneuvelde soldaten liggen opgestapeld. Hun naamplaatjes, laarzen en uniformen worden verwijderd, waarna ze in een massagraf worden gegooid en begraven. De uniformen, kapot gereten door de kogelregen en aangekoekt van de modder, worden weg van het front grondig gewassen en hersteld door jongedames in naaiateliers. Ten slotte worden die uniformen weer uitgedeeld aan de jongemannen die zich hebben aangemeld om naar het front te gaan, met een naïef gevoel voor patriottisme en geen flauw benul van wat hen in de loopgraven te wachten staat.

Een van die nieuwe rekruten is de 17-jarige Paul Baümer (vertolkt door debutant Felix Kammerer), die samen met enkele schoolkameraden door een opzwepende speech overhaald is om voor zijn vaderland te strijden. Vanuit zijn ogen zien we het romantische ideaal dat achter de linies van de oorlog geschetst wordt, aan diggelen geslagen worden.

De beelden van de oorlogsgruwel die de jonge rekruten doormaken, worden afgewisseld met het luxeleventje van de officieren en hoge pieten die ver van alle actie blijven (volgens sommige recensenten drukken deze scènes je iets te veel met de neus op de feiten). Een andere subplot die niet in het boek voorkwam, is die van Matthias Erzberger (gespeeld door de altijd uitstekende Daniel Brühl), die met de Franse maarschalk Foch onderhandelt over een wapenstilstand.

Visueel spektakel, bewonderenswaardige acteerprestaties en een duidelijke anti-oorlogsboodschap maken van dit – jammer genoeg prangend actuele – oorlogsdrama een ideale aanvulling voor je watchlist. Behalve als je een zwakke maag hebt.

Ontdek ‘Im Westen nichts Neues’ nu op Netflix. Meer info over de tv-optie 'Pickx All Stars' (inclusief Netflix) of het Netflix-aanbod via Pickx vind je hier terug.